نوروز یادگار کهن

داریوش هخامنشی در کتیبه بیستون چنین نوشته است : (اهورامزدا را سپاس می گویم که جهان را آفرید ، مردمان را آفرید ، شادی را آفرید و شادی را برای مردمان آفرید .)
بنابراین شادی یکی از پدیده های خداوند بوده که تجلی خود را در جشن ها و سرور های مختلف نمودار کرده است .
از جشن های بزرگ و با اهمیت ایرانیان یکی جشن نوروز جمشیدی است که از نهاده ها و یادگارهای شاهنشاه بزرگ ، جمشید است. نوروز از بزرگترین جشن های ملی ایران است که از روزگاران دور برای ما به یادگار مانده است ، روایات زرتشتی ، شاهنامه و بیشتر نویسندگان بنیاد آن را به جمشید جم ، پادشاه پیشدادی نسبت می دهند . عمر خیام در نوروز نامه خود چنین آورده است : سبب نام نهادن نوروز آن بوده است که آفتاب در هر 365 شبانه روز و ربعی ، به اول دقیقه حمل یا ( اعتدال بهاری ) باز آید ، و چون جمشید از آن آگاهی یافت آن را نوروز نام نهاد . پس از آن پادشاهان و دیگر مردمان به او اقتدا کردند و آن روز را جشن گرفتند. و به جهانیان خبر دادند تا همگان آن را بدانند و آن تاریخ نگه دارند . با پی بردن ایرانیان به حرکت زمین به دور خورشید و ایجاد اولین گاه شماری ، سال به 365 روز و دو فصل تابستان و زمستان تقسیم شد که هر سال دوازده ماه داشت و برای هر ماه نامی از فرشتگان اهورامزدا ( فرودین ، اردیبهشت و ... ) تعیین شد .
نوروز بزرگترین جشن ایرانیان ، از نخستین روز بهار همراه با سرسبزی طبیعت و شادی آغاز میگردد . خانواده های زرتشتی سه سینی از سبزه به نماد اندیشه نیک ، گفتار نیک ، کردار نیک بر خوان می نهند تا موجب فراوانی در سال نو شود رنگ سبز آن رنگ ملی ایرانیان و نماد امرداد امشاسپند ( بی مرگی و جاودانگی ) می باشد . سمنو (مایه خمیر) که نماد خوبی برای زایش و باروری گیاهان توسط فروهرهاست . سنجد بو و شکوفه آن سرچشمه دلدادگی است . سماق چاشنی زندگی . سیر و سرکه برای گندزدایی و پاکیزگی می باشد .آب نماد خورداد امشاسپند . سیب سرخ(میوه جات) نماد سپندارمذ امشاسپند . سکه نمادی از شهریور امشاسپند می باشد . کتاب اوستا ، نماد اهورا مزدا ، آفرینگان ( یا شمعدان )نماد اردیبهشت امشاسپند ، شیر و تخم مرغ ، نماد وهمن امشاسپند ، آینه ، نان ، پنیر ،سبزی ، نقل ، شیرینی و آجیل و جز آن بر خوان می نهند که همگی نمادی از داده های اهورایی می باشد . باید بدانیم بر خوان نوروزی ( سفره هفت سین ) نباید پافشاری در گذاشتن حروف سین و حروف دیگر داشته باشیم بلکه باید بهترین داده های اهورایی بر خوان آماده باشد .
از ویژگی های جشن نوروز قرار گرفتن آن در ابتدای بهار و در آغاز ماه فروردین است ،نوروز نمادی است از سالگرد بیداری طبیعت از خواب زمستانی و مرگی است که به رستاخیزو زندگی منتهی میشود . به همین مناسبت جشن وابسته به فروهر ها نیز بوده است . فروهر گونه ای از روان است که پیش از آفرینش مادی مردمان در آن جهان به وجود می آید و پس از مرگ مردمان به دنیای دیگر می شتابد و از کیفر های ویژه که روان می بیند به دور است . ماه فروردین منسوب به فروهرهای درگذشتگان می باشد بر پایه این باور فروهرها از ده روز پیش از نوروز برای دیدار بستگان خود به زمین می آیند و پس از سرکشی و اقامت دوباره به جایگاه خود بازمیگردند .به همین دلیل است که زرتشتیان از اوایل ماه اسفند ، خانه تکانی و پاک سازی پیرامون زندگی خود را آغاز میکنند ، وسایل تازه به خانه می آورند ، پوشاک نو می پوشند و برای جشن و شادی آماده می شوند تا فروهر ها به هنگام فرود آمدن ، بازماندگان را هماهنگ با طبیعت ، شاد و خرم ، پاک و تازه ببیند و با خشنودی و آرزوی برکت و بهروزی برای آنان ، خود به سرای خویش بازگردند .در شب پیش از نوروز ، زمانی که تاریکی آخرین شب سال در برابر سپیده دم نخستین روز بهار ، رنگ می بازد ، با افروختن آتش بر بالای بلندی و یا بام خانه ها ،بازگشت فروهرها از زمین را بدرقه می کنند . و با نیایش خود ، خشنودی روان و فروهر درگذشتگان را فراهم می سازند و باز آمدنشان را در آغاز سال بعد ، آرزو می دارند .
بنابر اسطوره باستانی در طول سال دوازده تن از یاران اهریمن در کار جویدن و بریدن و برانداختن دوازده ستونی هستند که جهان را نگاه میدارند . در روزهای پیش از نوروز ، وقتی که ستون ها در شرف افتادن هستند ، یاران اهریمن به شادی اینکه نابودی جهان پایان یافته است ، برای رقص و پایکوبی به زمین می آیند و چون باز میگردند ، می بینند که همه ستون ها بازسازی شده اند . نمادی دیگر از ستیز میان یاران اهورامزدا و یاران اهریمن و سرانجام پیروزی نیکی بر بدی در آغاز سال نو و در نوروز . ابوریحان بیرونی در آثارالباقیه چنین آورده است که : جمشید پادشاه افسانه ای پس از پیروزی بر دیوان فرمود برای او گردونه ای ساختند ، در روز اورمزد از ماه فروردین (نوروز ) بر آن نشست و دیوان او را در هوا به یک روز از دماوند به بابل بردند و مردمان به سبب چیز شگفتی که دیدند این روز را جشن گرفتند .
6 فروردین زادروز اشوزرتشت
در چنین روزی در زمان فروانروایی لهراسب ، اشوزرتشت در خانه پدرش کنار رود در جی که به دریای چی چست (ارومیه) می ریخت با چهره نورانی از مادرش دغدو زاده شد و چون نام خاندان پدرش اسپنتمان بود او را زرتشت اسپنتمان نام نهادند .
13 فروردین
سیزدهمین روز از هرماه تیر یا تشتر نام دارد . در باور ایرانیان پیش از اشوزرتشت تیر (تشتر) ایزد باران است ، و ایرانیان باستان از بامداد روز تیر از ماه فروردین سفره نوروزی خود را برمی چیدند و سبزه ها را با خود برمی داشتند و به دشت و صحرا می بردند و به آب روان می سپردند و با نیایش به درگاه اهورامزدا آرزوی بارش باران و سالی پر از فراوانی و شادی می نمودند . سیزدهمین روز از هرماه تیر نام دارد و در سیزدهمین روز از ماه تیر آرش قهرمان ایرانی در حالی صلح را در ایران برقرار می سازد که جان خود را از دست می دهد . شاید ناخجستگی روز سیزده در نزد ایرانیان باستان در آن باشد .
امروزه نیز در میان ایرانیان خصوصا زرتشتیان ، مراسم نوروز با همان شکوه و جلال گذشته برگزار میشود و زرتشتیان از اول تا بیست و یکم فروردین ماه ، به مراسم جشن نوروزی می پردازند و این روش میراثی است که از نیاکانشان به آنها رسیده و نشانه ای از آداب و رسوم دیرین آنهاست . زیرا پس از تسلط تازیان و سایر بیگانگان ، اغلب رسوم و عادات ملی از بین رفته است و عید نوروز هم مثل سایر جشن های ایرانی که فراموش شده اند ، در دستور کار خلفای عرب قرار داشته است . اما نیاکان ما برای حفظ این سنت و آیین ملی ، از پول پرستی خلفای بنی امیه استفاده کردند و با دادن هدایای گرانبها به خلیفه وقت ، اجازه ندادند که متعصبین اموی مانع اجرای این مراسم ملی شوند .
این حرکت گوشه ای از فداکاری های نیاکان سخت کوشمان بود که در سخت ترین شرایط و با وجود تمام محدودیت ها و تهاجمات فرهنگی که جانب حاکمان بیگانه به فرهنگ ایرانی اعمال میشد ، این سنت های ارزشمند را حفظ نموده و به رسم امانت به ما سپرده اند
به امید آنکه ما شایستگی حفظ این ارزشها را داشته باشیم .


با آرزوی سالی نیک و پربار برای تمام یاران آریایی ام ، تمام کسانی که در سال گذشته با تمام سختی و مشکلات همراهم بودند و لحظه ای من را تنها نگذاشتند و با نظرات و پیشنهاداتشان در پربار شدن این کلبه کوچک آریایی کوشیدند .
دوستان خوبم سپاسگذارم